Το Αγόρι Νάβαχο που Έκανε για Λίγο Παρέα με τους Θεούς
Ο αλαφροΐσκιωτος νεαρός κυνηγός των Νάβαχο είδε τον κόσμο γιατί πάντα είχε...το χάρισμα. Μιλούσε με πουλιά θεούς και έγινε και ο ίδιος θεός για μια στιγμή με τη μορφή προβάτου, για να μπορέσει να λάβει μέρος στην παγκόσμια γιορτή!
Όπως καταλαβαίνουμε οι Νάβαχο είναι ανιμιστές, δηλαδή πιστεύουν πως οι άνθρωποι, τα ζώα, η φύση, όλα συνδέονται και όλα είναι το ίδιο. Είναι μετά τους Τσερόκι ο πολυπληθέστερους λαός Ιθακενών των Η.Π.Α. και ζουν στην περιοχή ανάμεσα στη Γιούτα, το Νέο Μεξικό και την Αριζόνα. Έφτασαν στη ήπειρο αυτή γύρω στο 1.400 μ.Χ. και το όνομά τους δεν προέρχεται καν από τη δική τους γλώσσσα, είναι ονομασία που τους έδωσαν οι Ισπανοί. Οι ίδιοι αυτοαποκαλούνταν Ντινέε και μιλούσαν τη γλώσσα Ντινέ Μπιζάαντ. Είχαν καλές σχέσεις με τους Ισπανούς αρχικά και μάλιστα καλλιεργούσαν δίπλα-δίπλα τις "Τρεις Αδερφές", δηλαδή το καλαμπόκι, τα φασόλια και τα κολοκύθια. Οι Νάβαχο έμαθαν και τους Τσινούκ (βλ. προηγούμενο post) να καλλιεργούν τις "Τρεις Αδερφές" μετά τον ξεριζωμό τους. Μέχρι και τον ερχομό των λευκών, κατά το 1840, όλα πήγαιναν καλά και η συνεργασία μεταξύ Ισπανών και Νάβαχο πήγαινε εξαιρετικά με δημιουργική και ανθηρή ανταλλαγή πολιτισμικών ιδεών και κουλτούρων μέχρι... τον Μεξικανο-Αμερικανικό πόλεμο. Τότε άρχισε και ο ξεριζωμός, η πείνα και το βασανιστήριο των ατελείωτων πεζοποριών για αμέτρητα μίλια κάτω από τον καυτό ήλιο της μεσοαμερικανικής ερήμου. Αφού λοιπόν μεταφέρονταν όλο και πιο δυτικά, οι Νάβαχο έκρυβαν και τα παιδιά τους για να μην τους τα πάρουν οι λευκοί να τα... αποπρογραμματίσουν απο την κουλτούρα τους. Μετά την αναγνώριση της σφαγής των Νάβαχο, τους "επετράπει" η επιστροφή τους στον τόπο που είναι σήμερα.
Οι Νάβαχο γενικά ήταν μητριαρχική κοινωνία. Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες έπαιρναν τις αποφάσεις, αυτές φυλούσαν την περιουσία και κρατούσαν τον πλούτο της οικογένειας, η κληρονομιά πήγαινε στο σόι της μάνας, σε περίπτωση θανάτου όλα τα δικαιώματα τα είχε η οικογένεια της μάνας κ.ο.κ. Από την άλλη δε ζούσαν σε χωριά ούτε μικρές πόλεις. Μαζεύονταν σε μικρούς οικισμούς όπου έβρισκαν κοντά νερό, χωρίς απαραίτητα να ζουν μαζί με άλλα μέλη της οικογένειάς τους. Έτσι σχημάτιζαν αραιές... γειτονιές! Οι κατοικίες τους ήταν στρογγυλές, συνήθως φτιαγμένες από χοντρά ξύλα ή πέτρα με μια τρύπα στην οροφή του σπιτιού για τον καπνό. Τα λένε Χόγκαν κι έχουν να κάνουν με τα πιστεύω τους για την αρμονία με τη φύση. Οι Ντινέε λοιπόν πιστεύουν ότι υπάρχουν δυο ειδών πλάσματα στον κόσμο: Οι Γήινοι και οι Ιεροί με τους Ιερούς να έχουν τη δύναμη είτε να βλάψουν είτε να βοηθήσουν τους Γήινους. Πολλούς αιώνες πριν, όπως μας λεει και η ιστορία μας ήταν οι Ιεροί που έμαθαν στους Γήινους πως να ζουν και να σέβοντια τη Μητέρα Γη και τον Πατέρα Ουρανό καθώς και όλα τα πλάσματα στη μέση, δηλαδή τα ζώα, τα φυτά και τα έντομα.
Γενικά ο αριθμός τέσσερα απαντάται πολύ σε όλη την ιστορία και κουλτούρα των Ντινέε. Για παράδειγμα οι Ιεροί είχαν τέσσερα άγια βουνά σε τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις: Το Λευκό Χτένι συμβολίζει την Ανατολή, η πέτρα Τουρκουάζ τον Νότο, το Κίτρινο Αυτί της Θάλασσας τη Δύση και τέλος το Έρεβος τον Βορρά. Τα τέσσερα πρόβατα στην ιστορία μας για παράδειγμα;
Οι Ντινέε ήταν τρομεροί τεχνίτες και καλλιτέχνες. Οι μύτες για τα ακόντια και τα βέλη τους δεν συγκρίνονται με κανενός άλλου λαού, δούλευαν το μαλλί από ζώα για να φτιάξουν το ρουχισμό τους και γενικά τους άρεσαν τα πολύ έντονα χρώματα. Για να δούμε όμως και πάλι πόσο σημαντικό είναι το νούμερο τέσσερα στη ζωή τους, οι Ντινέε τραγουδούν μέχρι τέσσερα τραγούδια στις τελετές τους με ελάχιστες παραλλαγές, τα γαμήλια δώρα είναι διακοσμημένα με σχέδια σε τετράδες και πολλές άλλες χρήσεις του αριθμού τέσσερα στην καθημερινή τους ζωή.
Αν και είναι από τους πιο εξ-αμερικανοποιημένους Ιθαγενείς λαούς των Η.Π.Α., πολλοί Ντινέε μέχρι και σήμερα προτιμούν να πηγαίνουν σε θεραπευτή της φυλής τους παρά σε γιατρούς και σε νοσοκομεία. Ο θεραπευτής συνήθως καλείται στον χώρο του ασθενή και πριν αρχίσει τα θεραπευτικά του τραγούδια και την προετοιμασία των βοτάνων και των σκονών, πρέπει πάντα να αφηγηθεί τη δημιουργία όλων των κόσμων, από τον πρώτο μέχρι και... τον τέταρτο!
Πηγές: